:: INCOTERMS 2000 ::
:: INCOTERMS
2000 ::
โดย คุณสุชิน สมุทวนิช
ที่ปรึกษา หอการค้านานาชาติ ประจำประเทศไทย – ICC Thailand
ที่ปรึกษา สมาคมธนาคารไทย - ที่ปรึกษา ชมรมธุรกิจต่างประเทศ สมาคมธนาคารไทย
1. วัตถุประสงค์และขอบเขตของ INCOTERMS
โดยปกติแล้ว
ในการค้าระหว่างประเทศจะมีเงื่อนไขทางการค้า (Trade
Terms ) ใช้กันเป็นประจำ
เป็นต้นว่า FOB หรือ CIF หรืออะไรอื่น
ๆ อีกหลายอย่าง ถ้าจะว่าไปแล้ว Trade
Terms นี่แหละเป็นสาระสำคัญที่ช่วยชี้อย่างย่นย่อที่สุดเพื่อช่วยให้เราทราบว่า
ใครจะต้องทำอะไรบ้าง จะรับภาระหน้าที่ไปแค่ไหน อาทิเช่น
ผู้ขายต้องรับภาระในเรื่องของความเสี่ยง ( Risk )
เพียงใด ถึงจุดใด และต้องรับภาระในเรื่องค่าใช้จ่าย ( Cost ) เพียงใด
ถึงจุดใด รวมทั้งที่จะต้องรับหน้าที่ในการจัดหายานพาหนะขนส่งหรือไม่ เพียงใด
ด้วย หรือว่าอีกอย่างหนึ่ง ผู้ซื้อจะต้องเริ่มรับภาระของความเสี่ยง (Risk ) เพียงใด
จากจุดใด และต้องรับภาระเรื่องค่าใช้จ่าย ( Cost ) เพียงใด
จากจุดใด ตลอดจนหน้าที่ในการจัดหายานพาหนะขนส่งด้วย
ว่าจะต้องเริ่มจากจุดไหนไปถึงจุดไหน สรุปแล้ว Trade
Terms มีไว้ตัดสินว่าสินค้าที่ซื้อขายกันนั้นได้มีการส่งมอบ (Delivery ) ณ
จุดไหน เพราะว่าตามประเพณีทางการค้านั้น
ในเมื่อมีการส่งมอบแล้วความเสี่ยงจะเปลี่ยนมือจากผู้ขายไปอยู่ทางฝ่ายผู้ซื้อ
แต่ต้องไม่ลืมว่าการส่งมอบนี้จะกระทำได้แต่เฉพาะสินค้าที่มีตัวตน ( Tangible
goods ) สามารถจับต้องได้เท่านั้นมิได้หมายรวมถึงสินค้าที่จับต้องไม่ได้ ( Intangible
goods ) เช่น
ซอฟท์แวร์คอมพิวเตอร์ เป็นต้น
เรื่องนี้ ดูเผิน ๆ
ก็ง่ายดี แต่ว่าในโลกนี้ แต่ละถิ่น แต่ละประเทศ ต่างก็แปลความหมายของ Trade
Terms ผิดเพี้ยนแตกต่างกันไป
เป็นเหตุให้เกิดการโต้เถียงกันอยู่เนือง ๆ ระหว่างฝ่ายผู้ขายกับฝ่ายผู้ซื้อ
เพราะต่างฝ่ายต่างมีความเข้าใจคนละอย่าง ไม่ตรงกัน ด้วยเหตุนี้ หอการค้านานาชาติ (International
Chamber of Commerce หรือ ICC ) ซึ่งมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่ปารีส
และมีสำนักงาน ICC ประจำอยู่ในแต่ละประเทศที่เป็นสมาชิกทั่วไปร่วมร้อยแห่ง
รวมทั้งประเทศไทยเราด้วย จึงได้กำหนด Incoterms (IN ternational CO mmercial TERMS ) ขึ้นมาเพื่อแก้ไขปัญหาเรื่องความหมายของ Trade
Terms ที่แตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่นนี้ให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน
จะได้ยุติข้อโต้แย้งต่าง ๆ กันเสียที กล่าวอีกอย่างหนึ่ง Incoterms ก็คือ Trade
Terms นั่นเอง
แต่เป็น Trade
Terms ที่ยอมรับใช้กันทั่วทั้งโลก
เริ่มด้วยปี 1936 หรือเมื่อประมาณ
พ .ศ . 2479Incoterms ของ ICC ได้ออกใช้เป็นครั้งแรก
และมีการแก้ไขต่อ ๆ มาอีกหลายครั้งหลายหน ในปี 1953,
1967, 1976, 1980, 1990 ตามลำดับ
และฉบับสุดท้าย ซึ่งเริ่มใช้เป็นทางการตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม
ปี 2000 (พ .ศ .
2543) เป็นต้นมา
มีชื่อเรียกว่า "Incoterms
2000" เพื่อใช้แทน Incoterms
1990 ที่ถึงวาระต้องหมดอายุไป
ทุกครั้งที่มีการใช้ Trade
Terms โดยมีความประสงค์จะให้ตีความหมายตามที่หอการค้านานาชาติวางกฎระเบียบไว้
ผู้ซื้อและ /หรือผู้ขาย จะต้องระบุอย่างชัดเจน
ไว้ในใบเสนอราคา ในอินวอยส์ ในสัญญาซื้อขาย หรือในเลตเตอร์ออฟเครดิต ฯลฯ
เป็นวงเล็บต่อท้าย Trade Terms นั้น
ๆ ว่า “(Incoterms 2000)” เช่น FOB
Bangkok (Incoterms 2000) เพื่อจะไม่ต้องต่อล้อต่อเถียงกันเมื่อเป็นความถึงโรงถึงศาล
ว่าจะใช้ Incoterms ฉบับไหนกันแน่โดยเฉพาะถ้าเป็นความในศาลต่างประเทศแล้ว
ค่าใช้จ่ายจะสูงอย่างเหลือรับทีเดียว
2. ช่วงต่าง
ๆ ของการขนส่ง
ก ารขนส่งสินค้าไม่ว่าจะกระทำด้วยวิธีใด
กล่าวคือ ทางบก ทางน้ำ หรือทางอากาศ จะแบ่งขั้นตอนออกได้เป็น 3 ช่วง
คือ
2. 1 การขนส่งเบื้องต้น (Pre-Carriage) เป็นการขนส่งจากสถานที่เก็บสินค้าของผู้ขาย
ไปยังท่าเรือ ย่านบรรทุกสินค้าทางบก (ทางรถไฟ
หรือ ทางรถยนต์บรรทุก ) หรือท่าอากาศยาน
ในประเทศเดียวกัน ซึ่งจะต้องทำพิธีการศุลกากรขาออกด้วย เป็นต้นว่า
ขนจากคลังสินค้าที่บางปะกงมาจนถึงท่าเรือคลองเตย
2. 2 การขนส่งหลัก (Main
Carriage) เป็นการขนส่งโดยยานพาหนะระหว่างประเทศ
หลังจากที่ได้ผ่านพิธีการศุลกากรขาออกของประเทศต้นทาง ไปจนถึงประเทศปลายทาง
ซึ่งต้องผ่านพิธีการศุลกากรขาเข้าอีกครั้งหนึ่ง เช่น
จากท่าเรือคลองเตยไปจนถึงท่าเรือสิงคโปร์
2. 3 การขนส่งต่อ (On
Carriage) เป็นการขนส่งต่อเนื่องจากจุดที่สินค้าไปถึงประเทศปลายทางไปจนถึงอาคารของผู้ซื้อในประเทศปลายทางนั้น
เช่น จากท่าเรือสิงคโปร์ไปถึงคลังสินค้าของผู้ซื้อที่ Jurong บนเกาะสิงคโปร์
3. รูปลักษณะของ Incoterms
I ncoterms 2000 ฉบับนี้ (รวมทั้ง Incoterms
1990 ที่ยกเลิกไปแล้ว ) แบ่ง terms ออกเป็นกลุ่ม
ๆ รวม 4 กลุ่ม
หรือทั้งหมด 13 เงื่อนไข
ดังนี้
3.1 กลุ่ม E (ออกจากต้นทาง -
Departure) ได้แก่
EXW -
EX Works (ระบุสถานที่ต้นทาง )
3.2 กลุ่ม F (ค่าขนส่งหลัก
หรือค่าขนส่งข้ามประเทศ ยังไม่จ่าย -
Main Carriage Unpaid)
FCA -
Free Carrier (ระบุชื่อสถานที่ )
FAS -
Free Alongside Ship (ระบุชื่อท่าเรือต้นทาง )
FOB -
Free On Board (ระบุชื่อท่าเรือต้นทาง )
3.3 กลุ่ม C (ค่าขนส่งหลักหรือค่าขนส่งข้ามประเทศจ่ายแล้ว –
Main Carriage Paid) ได้แก่
CFR -
Cost and Freight (ระบุชื่อท่าเรือปลายทาง )
CIF -
Cost, Insurance and Freight (ระบุชื่อท่าเรือปลายทาง )
CPT -
Carriage Paid To (ระบุชื่อสถานที่ปลายทาง )
CIP -
Carriage and Insurance Paid To (ระบุชื่อสถานที่ปลายทาง )
3.4 กลุ่ม D
(ถึงปลายทาง -
Arrival) ได้แก่
DAF -
Delivered At Frontier (ระบุชื่อสถานที่ที่ส่งที่พรมแดน )
DES -
Delivered EX Ship (ระบุชื่อท่าเรือปลายทาง )
DEQ -
Delivered Ex Quay (ระบุชื่อท่าเรือปลายทาง )
DDU -
Delivered Duty Unpaid (ระบุชื่อสถานที่ปลายทาง )
DDP -
Delivered Duty Paid (ระบุชื่อสถานที่ปลายทาง )
4. INCOTERMS แยกกลุ่มตามวิธีการขนส่ง (Mode
of Transport)
เราอาจจะแยก Incoterms สำหรับใช้กับรูปแบบการขนส่งต่าง
ๆ ได้เป็น 4 กลุ่ม
ดังต่อไปนี้
4.1 การขนส่งไม่ว่าด้วยวิธีใด
ๆ ทุกวิธี รวมทั้งการขนส่งหลายวิธีผสมกัน ( เช่น
ทางบกร่วมกับทางเรือ ) โดยใช้เอกสารการขนส่งชุดเดียว
หรือฉบับเดียว (Multi-modal Transport)
- EXW ( .... ระบุสถานที่ )
- FCA
(.... ระบุสถานที่ )
- CPT
( .... ระบุสถานที่ปลายทาง )
- CIP
( .... ระบุสถานที่ปลายทาง )
- DAF
( .... ระบุสถานที่ )
- DDU (.... ระบุสถานที่ปลายทาง )
- DDP
(.... ระบุสถานที่ปลายทาง )
4.2 การขนส่งทางอากาศ
- FCA
(.... ระบุสถานที่ )
4.3 การขนส่งทางรถไฟและทางรถยนต์
- FCA
(.... ระบุสถานที่ )
4.4 การขนส่งทางทะเลและทางน้ำในแผ่นดิน (เช่นแม่น้ำและทะเลสาบ )
- FAS
( .... ระบุท่าต้นทาง )
- FOB ( .... ระบุท่าต้นทาง )
- CFR ( .... ระบุท่าปลายทาง )
- CIF
( .... ระบุท่าปลายทาง )
- DES
( .... ระบุท่าปลายทาง )
- DEQ ( .... ระบุท่าปลายทาง )
จากรายการข้างต้นนี้จะเห็นได้ว่า
สำหรับการขนส่งทั้งทางอากาศและทางพื้นดิน (ตามข้อ 3.2 และ 3.3) การใช้ FOB
term อย่างที่มักจะทำกันเปรอะอยู่ทั่วไปนั้น
เป็นการกระทำที่ไม่ถูกต้อง
5. ความหมายโดยย่อของ INCOTERMS แต่ละเงื่อนไข
ต่อไปนี้
จะเป็นการกล่าวถึงเงื่อนไขแต่ละเงื่อนไขอย่างง่าย ๆซึ่งในหนังสือ "Incoterms
2000" ของ ICC จะมีคำอธิบายอย่างละเอียดกว่านี้มาก
5.1 EXW ( .... ระบุสถานที่ )
ผู้ขายไม่ต้องทำอะไรเลย
เป็นหน้าที่ของผู้ซื้อที่จะต้องจัดการขนส่งสินค้าเองตั้งแต่ออกจากคลังสินค้าของผู้ขาย
ค่าใช้จ่ายและความเสี่ยงตกอยู่กับผู้ซื้อทั้งสิ้น
ตั้งแต่ค่าใช้จ่ายในการผ่านด่านศุลกากรขาออก
กระทั่งค่าใช้จ่ายในการขนของขึ้นรถที่มารับ ณ คลังสินค้าของผู้ขาย ทั้งนี้
เว้นแต่จะตกลงกันไว้เป็นอย่างอื่น เช่นให้ผู้ขายส่งของขึ้นรถที่ผู้ซื้อจัดมาให้ด้วย
อนึ่ง
ใคร่ขอตั้งข้อสังเกตไว้ด้วยว่า EXW นี้เขาให้ใช้ครอบคลุมไปทั้งหมด
ไม่มีการใช้เงื่อนไข EX
FACTORY, EX WAREHOUSE ฯลฯ
กันต่อไปอีกแล้ว
5.2 FCA ( .... ระบุสถานที่ )
ผู้ขายส่งสินค้าให้ถึงจุดหรือสถานที่รับสินค้า (Reception
Point) ที่อยู่ภายใต้ความอารักขาของผู้รับขนสินค้า (Carrier) เช่น Container
Freight Station, Cargo Terminal ที่ท่าอากาศยาน
หรือ สถานีรถไฟ ฯลฯ โดยเป็นหน้าที่ของผู้ขายในอันที่จะจัดการเพื่อส่งออกด้วย ( เช่น
ขอใบอนุญาต ในกรณีที่ต้องมีใบอนุญาตส่งออก รวมทั้งผ่านพิธีการศุลกากร )
Terms นี้
จะใช้สำหรับการขนส่งทุกชนิด ทั้งทางบกหรือและอากาศ รวมทั้งการขนส่งหลายรูปแบบ (multimodal
modal)โดยเฉพาะทางเรือจะเกี่ยวเนื่องกับการส่งของโดย container ด้วยวิธีที่เรียกว่า RO-RO
( roll on – roll off ) ไม่มีการยกสินค้าขึ้นเรือโดยใช้ปั้นจั่น
แต่เป็นการขนส่งสินค้าไปถึงจุดรับสินค้าของผู้รับขนส่ง เช่น Container
Freight Station ( CFS ) ถ้าการส่งมอบสินค้ากระทำที่สถานที่ของผู้ขายเอง
ผู้ขายต้องรับผิดชอบในการเอาของขึ้นบรรทุกยานพาหนะที่มารับด้วย แต่ถ้าการส่งมอบกระทำ
ณ สถานที่อื่น ผู้ขายจะไม่ต้องรับผิดชอบในการนำของลงจากยานพานะที่ใช้ขนสินค้าไป
ฯลฯ
5.3 FAS ( .... ระบุท่าต้นทาง )
ผู้ขายส่งสินค้าให้ถึงข้างลำเรือที่ท่า
หากเรือทอดสมออยู่กลางทะเลก็ต้องลำเลียงโดยเรือเล็กไปจนถึงข้างเรือใหญ่ กรณีนี้
ผู้ขายต้องจัดการส่งออกให้เรียบร้อย กล่าวคือทั้งเสียอากรขาออกและขอใบอนุญาตส่งออก
ฯลฯ ซึ่งต่างกับ Incoterms
1990 ฉบับเดิมอย่างพลิกหน้ามือเป็นหลังมือ
เพราะตามฉบับที่แล้ว ผู้ซื้อต้องจัดการทำพิธีการส่งออกเอาเอง
5.4 FOB ( .... ระบุท่าต้นทาง )
ผู้ขายส่งสินค้าให้ถึงบนเรือ
และความเสี่ยงจะเปลี่ยนข้างจากผู้ขายไปตกอยู่กับผู้ซื้อตั้งแต่วินาทีที่สินค้าถูกยกข้ามพ้นกราบเรือ (ship's
rail) ไปเหนือลำเรือแล้ว
ภาระในการส่งออก (เช่น
การขอใบอนุญาต การชำระค่าอากรขาออก ฯลฯ ) เป็นของผู้ขายที่จะต้องจัดการให้เสร็จสิ้น Terms นี้ใช้สำหรับการส่งของทางเรือแบบดั้งเดิม (conventional) โดยการยกสินค้าขึ้นเรือ
หรือที่เรียกกันว่า LO-LO (Lift
on – Lift off)