โดย ผู้จัดการออนไลน์ วันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2551

หน้าตาเหมือนเพรียงหัวหอม (tunicates) สีขาวใสบอบบางเหมือนแก้ว พบอยู่ใต้แอนตาร์กติกาลึกลงไป 220 เมตร และลึกลงไปที่ 1,000 เมตรบริเวณขั้วโลกเป็นทะเลน้ำแข็ง ก็จะพบสิ่งมีชีวิตหน้าตาแปลกๆ อีกมากมาย (ภาพ Australian Antarctic Division)

เอพี/เทเลกราฟ - นักวิทยาศาสตร์สำรวจทะเลน้ำแข็งในมหาสมุทรแอนตาร์กติกา พบสิ่งมีชีวิตหน้าตาประหลาดมากมาย ทั้งแมงมุมทะเลยักษ์และหนอนเบิ้มต่างอาศัยอยู่ในห้วงทะเลมืดลึกและหนาวเย็น

ผู้เชี่ยวชาญทางสัตว์น้ำทั้งจากออสเตรเลีย ฝรั่งเศสและญี่ปุ่นเข้าร่วมโครงการนานาชาติเพื่อสำมะโนประชากรสัตว์ทะเลในโลกซีกใต้ที่ไกลออกไป โดยเก็บตัวอย่างสิ่งมีชีวิตต่างๆ ที่อยู่ในห้วงทะเลลึก 6,500 ฟุต และส่วนใหญ่ก็ล้วนเป็นสิ่งมีชีวิตที่ไม่เคยพบเห็นมาก่อน

สัตว์ใต้ทะเลบางชนิดเติบโตมาด้วยรูปลักษณะที่ใหญ่ผิดปกติ นับเป็นปรากฎการณ์ที่เรียกว่า รูปร่างใหญ่กว่าปกติ หรือไจแกนทิซึม (gigantism) ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ยังไม่ค่อยเข้าใจเท่าใดนัก

"ไจแกนทิซึมนับเป็นเรื่องปกติสำหรับทะเลแอนตาร์กติกา" คำบอกเล่าของมาร์ติน ริดเดิล (Martin Riddle) นักวิทยาศาสตร์แผนกแอนตาร์กติกาของออสเตรเลีย (Australian Antarctic Division) ผู้นำการสำรวจทะเลขั้วโลกใต้

ฟองน้ำทะเล, กัลปังหา และปะการังแบบเส้นเกาะกันอยู่ที่พื้นทะเลลึกลงไป 400 เมตร (Australian Antarctic Division)

ทั้งนี้ทีมสำรวจของพวกเขาเก็บตัวอย่างหนอนขนาดใหญ่ สัตว์จำพวกกุ้งปูที่ใหญ่กว่าปกติ และยังพบแมงมุมทะเลขนาดเท่าจานข้าว

นอกจากสัตว์น้ำหน้าตาประหลาดหลากชนิดแล้ว นักวิทยาศาสตร์ยังพบสัตว์ที่กินแพลงตอนเป็นอาหารเป็นเหมือนแก้วใส อยู่เต็มก้นทะเล

ตัวอย่างของสิ่งมีชีวิตหน้าตาแปลกๆ เหล่านี้ถูกส่งต่อไปยังมหาวิทยาลัยและพิพิธภัณฑ์ต่างๆ ทั่วโลก เพื่อช่วยกันระบุสายพันธุ์ ลำดับอนุกรมวิธานจากตัวอย่างเนื้อเยื่อ และการวิเคราะห์ทางรหัสพันธุกรรม (ดีเอ็นเอ)

"ไม่ใช่สิ่งมีชีวิตทุกตัวที่เราเก็บได้ จะสามารถระบุชนิดได้ และแน่นอนว่าจะต้องมีสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ที่เราค้นพบระหว่างการเดินทางมากมาย" เกรมแฮม โฮซี (Graham Hosie) ผู้นำโครงการสำรวจประชากรสัตว์น้ำอธิบาย

กัลปังหาสีสันสดใส พร้อมด้วยไบรโอโซนหรือเสื่อทะเล และฟองน้ำที่ความลึก 600 เมตร ใต้มหาสมุทรแอนตาร์กติกา (ภาพ Australian Antarctic Division)

โครงการสำรวจครั้งนี้เป็นส่วนหนึ่งของความร่วมมือระดับนานาชาติในความพยายามที่จะทำแผนที่รูปแบบสิ่งมีชีวิตใต้มหาสมุทรแอนตาร์กติกา ซึ่งรู้จักกันในนาม "มหาสมุทรตอนใต้" (Southern Ocean) และต้องการศึกษาผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศที่มีต่อสิ่งแวดล้อมภายใต้ท้องทะเล

เรือ ยูมิตากะ มารุ (Umitaka Maru) ของญี่ปุ่น

เรือลาสโตลาบ (L'Astrolabe) ของฝรั่งเศส

เรือ ออโรรา ออสตราลิส (Aurora Australis) ของออสเตรเลีย

เรือที่ใช้ในการสำรวจทะเลใต้นี้มีถึง 3 ลำด้วยกัน ได้แก่ ออโรรา ออสตราลิส (Aurora Australis) ของออสเตรเลีย, ลาสโตลาบ (L'Astrolabe) ของฝรั่งเศส และยูมิตากะ มารุ (Umitaka Maru) ของญี่ปุ่น เพิ่งกลับมาจากการสำรวจที่ยาวนานถึง 2 เดือน

ภาพซ้ายคือหนอนยักษ์ที่ก้นทะเล ส่วนขวากัลปังหาและเสื่อทะเล (ภาพ Australian Antarctic Division /AP)

เรือสำรวจของฝรั่งเศสและญี่ปุ่นต่างเดินทางเก็บตัวอย่างในตอนกลางและตอนเหนือของแอนตาร์กติกา ส่วนออสเตรเลียลงสำรวจห้วงน้ำลึกด้วยกล้องควบคุมระยะไกล

ปลาคอดทางยาว (Grenadier fish) ปลาน้ำลึกกำลังแหวกว่ายเหนือฟองน้ำแก้วใต้แอนตาร์กติกา (ภาพ Australian Antarctic Division /AP)

การเดินทางสำรวจครั้งนี้เพื่อเก็บข้อมูลประชากรสัตว์น้ำใต้แอนตาร์กติกาตามโครงการความร่วมมือสำมะโนประชากรสัตว์น้ำในแอนตาร์กติกาตะวันออก (Collaborative East Antarctic Marine Census) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการทำแผนที่และความหลากหลายทางทะเลครั้งใหญ่ของโลกเรา โดยมีแผนการสำรวจ 10-15 ปี พร้อมจุดประสงค์ที่สำคัญยิ่งคือผลกระทบของสภาพการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศต่อสภาพแวดล้อมใต้ทะเล