บทความโดย ร.ท.สราวุธ ลักษณะโต
วารสาร นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๘๙ เล่มที่ ๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒ ๕๔๙
มื่อกล่าวถึงคำว่า Logistics (โลจิสติกส์ หรือ ลอจิสติกส์) ในวงการทหารเราย่อมรู้ และเข้าใจกันดีว่าหมายถึงการส่งกำลังบำรุง แต่ปัจจุบันมีการกล่าวถึงคำว่า Logistics กัน อย่างกว้างขวางตามสื่อแขนงต่าง ๆ แม้กระทั่งรัฐบาลเองก็มีนโยบายในการสนับสนุนและส่ง เสริมให้มีการพัฒนาศักยภาพทางด้าน Logistics ถึงกับกำหนดเป็นแผนแม่บทและเป็นยุทธ ศาสตร์สำคัญในการพัฒนาประเทศเลยทีเดียว แล้ว Logistics มันคืออะไรกันแน่
คำว่า Logistics มีผู้สันนิษฐานว่าอาจจะมาจากคำว่า Log ซึ่งแปลว่า ซุง เนื่องจากใน สมัยโบราณในการเดินทางมีการนำท่อนซุงมาผูกกันเป็นแพเพื่อใช้ในการเดินทางทางน้ำหรือ แปลงเป็นเกวียนเพื่อใช้ในการเดินทางทางบก Logistics เป็นรูปแบบหรือกระบวนการที่เกิด ขึ้นมาอย่างช้านานในอดีต แต่เริ่มเห็นเป็นภาพอย่างชัดเจนราวหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ โดยเมื่อเกิดสงครามเกาหลีหรือสงครามเวียดนาม กองทัพสหรัฐฯ ต้องทำการส่งกำลังบำรุงในด้าน ต่างๆ ทั้งอาหาร เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค อาวุธยุทโธปกรณ์ต่าง ๆ และอื่น ๆ อีกมากมาย ในการสนับสนุนทหารตนเองในการทำสงคราม หรือแม้กระทั่งสงครามอ่าวเปอร์เซียที่กองทัพ สหรัฐ ฯ ได้พัฒนาระบบการส่งกำลังบำ
ซึ่งเราจะเห็นได้ว่า Logistics เริ่มต้นมาจากทหาร ความสำเร็จของทหารที่นำไปใช้ในกองทัพ ภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม จึงได้เริ่มทำการศึกษาถึงกระบวนการด้าน Logistics ของทหารว่าเขาทำอย่างไร เช่นการขน เสบียงจำนวนมหาศาลไปยังพื้นที่ทำสงครามซึ่งอยู่ห่างไกลจากแหล่งเสบียงได้อย่างทันกับความ ต้องการของแนวหน้า โดยได้นำไปดัดแปลง และประยุกต์ใช้ในองค์กรหรือบริษัทของตนโดย มี จุดมุ่งหมายในเชิงพาณิชย์
ตามหน้าหนังสือพิมพ์หรือสื่อบางชนิด อาจกล่าวถึงคำว่า Logistics ในแง่หรือมุมมองที่ หมายถึงการขนส่งเท่านั้น เช่นการขนส่งสินค้า การสร้างรถไฟฟ้าเพื่อขนคนเข้ามาทำงานแทน การใช้รถส่วนบุคคล ซึ่งจริง ๆ แล้วควรจะกล่าวว่าการขนส่งเป็นส่วนหนึ่งของ Logistics น่าจะ เหมาะสมกว่าในมุมมองและบทบาทของทหาร Logistics ทำเพื่อให้หน่วยได้รับการสนับสนุน ในด้านต่างๆ ที่หน่วยต้องการ
สำหรับมุมมองและบทบาทของภาคธุรกิจและอุตสาหกรรมจะหมายถึงทุกกระบวนการตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ หรือหมายถึงตั้งแต่เริ่มจัดตั้งเริ่มจัดซื้อวัตถุดิบ ผลิต จัดเก็บสินค้า ขนส่ง และอื่น ๆ จนถึงสินค้าถึงมือลูกค้า โดยมีการไหลของสินค้าไปยังลูกค้า และมีการไหลกลับของข้อมูลกลับมายังผู้ผลิต ซึ่งจะเห็นได้ว่า Logistics นั้นครอบคลุมหลาย กระบวนการ การบริหารจัดการด้าน Logistics ที่กล่าวมาถึงกันในภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม
จึงเป็นการเข้าไปดูและบริหารจัดการในทุก ๆ ส่วนของกระบวนการ เพื่อผลประกอบการในเชิง พาณิชย์ขององค์กรหรือบริษัท นั่นคือ การสร้างผลกำไร อันเนื่อง จากสามารถลดต้นทุนและตอบ สนองความต้องการของลูกค้า ได้หลากหลายและรวดเร็วขึ้น ซึ่งที่กล่าวมาข้างต้นก็เป็นเพียง ความเข้าใจในแง่นัยสำคัญของคำว่า Logistics เท่านั้น โดยยัง มีกิจกรรมอีกหลายกิจกรรมที่ อยู่ในกระบวนการ Logistics
หากมีการศึกษาและทำความเข้าใจด้าน Logistics ในรายละเอียดอย่างถูกต้องแล้วผู้ เขียนมั่นใจว่าจะสามารถเกิดประโยชน์กับกองทัพได้อย่างแน่นอน โดยเฉพาะการลดภาระด้าน งบประมาณในกิจกรรมที่ไม่จำเป็นโดยหลายๆ กิจกรรมต้องถูกทดแทนด้วยวิธีการใหม่ที่เชื่อม โยงกับระบบ IT และวิธีการดังกล่าวจะสามารถตอบสนองงานและความต้องการของผู้บังคับบัญ ชาได้อย่างรวดเร็ว อันจะเป็นประโยชน์กับกองทัพเรือที่รักของเราต่อไป
