เครื่องรับข่าวสารเพื่อการเดินเรือ (NAVTEX – Navigation and Meteorological Warning Telex System) หรือ เครื่องรับประกาศชาวเรือ เป็นเครื่องรับข้อมูลข่าวสารด้านการเดินเรือระหว่างประเทศแบบอัตโนมัติ (International automated direct-printing service) ลักษณะการส่งข้อความแบบ NBDP หรือ Narrow Band Direct Printing รับสัญญาณย่าน MF คลื่นความถี่ 518 kHz ข่าวสารที่ได้รับจะเป็นข้อมูลการเดินเรือหรือคำเตือนทางอุตุนิยมวิทยาต่างๆ รวมทั้งข่าวสารการค้นหาและช่วยเหลือเรือที่ประสบอันตรายฉุกเฉินเป็นภาษาอังกฤษ ซึ่งเรือเดินทะเลทุกลำจะต้องติดตั้งเครื่องรับข่าวสารเพื่อการเดินเรือนี้ ภายใต้ อนุสัญญา SOLAS ค.ศ. 1974 และบทแก้ไขเพิ่มเติม ค.ศ. 1988 หรือข้อกำหนดของระบบสื่อสาร GMDSS – Global Maritime Distress and Safety System
ในส่วนของสถานีส่งข่าวสาร (สถานีฝั่ง) นั้น โดยปกติจะมีการกระจายข่าวสารเป็นคาบเวลาตามที่ได้กำหนดไว้ในแต่ละพื้นที่ โดยจะส่งวันละ 6 เวลา (ครั้ง) ครั้งละ 10 นาที เพื่อมิให้เกิดปัญหาการรบกวนกับสถานีส่งข่าวสารข้างเคียง ซึ่งแต่ละสถานีจะมีรัศมีการส่งข่าวสารออกไปในระยะทางประมาณ 200 – 400 ไมล์ทะเล
เครื่องรับข่าวประกาศชาวเรือ NAVTEX Receiver แบบใช้กระดาษบันทึก
ข่าวที่ได้รับจากเครื่องรับข่าวสารเพื่อการเดินเรือ (NAVTEX Receiver) นี้ ถือว่าเป็นการรับข่าวเตือนภัยระยะไกล จะเกี่ยวข้องกับข่าวสารซึ่งนักเดินเรือต้องการหรือจำเป็นต้องทราบ เพื่อความปลอดภัยในการเดินเรือในทะเลหรือมหาสมุทร ทั้งนี้ รวมถึงความเปลี่ยนแปลงหรือบกพร่องของเครื่องหมายช่วยการเดินเรือที่สำคัญและข่าวสารซึ่งอาจมีผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงเส้นทางเดินเรือที่วางไว้
แผนที่แสดงการแบ่งพื้นที่กระจายข่าว NAVAREA (คลิกที่ภาพเพื่อดูภาพขยาย)
สิ่งที่กล่าวต่อไปนี้คือ ตัวอย่างหัวข้อข่าวสารซึ่งได้รับการพิจารณาให้ทำการกระจายข่าวเตือนภัยระยะไกลตาม NAVAREA (การจัดแบ่งพื้นที่กระจายข่าวของ IMO – International Maritime Organization ออกเป็น 16 พื้นที่ทั่วโลก ตามด้วยเลขโรมัน เมื่อกล่าวถึงบริเวณนั้นๆ ตั้งแต่เลข I ถึง XVI ทั่วโลก เช่น NAVAREA XI คือพื้นที่ NAVAREA ที่ 11 เป็นต้น สำหรับประเทศไทยอยู่ในเขตพื้นที่การเตือนภัยระยะไกล NAVAREA สองพื้นที่ คือใน NAVAREA ที่ 11 (NAVAREA XI) ซึ่งมีประเทศญี่ปุ่นเป็น NAVAREA Coordinator และใน NAVAREA ที่ 8 (NAVAREA VIII) ซึ่งมีประเทศอินเดียเป็น NAVAREA Coordinator) ซึ่งในแต่ละ NAVAREA Coordinator อาจกำหนดหัวข้อข่าวเพิ่มเติมได้ตามความจำเป็น แต่โดยพื้นฐานแล้วจะมีหัวข้อข่าวดังนี้
- ความเสียหายของกระโจมไฟ ประภาคาร และทุ่น ซึ่งจะมีผลกระทบต่อเส้นทางเดินเรือหลัก
- ซากเรืออับปางอันเป็นอันตราย ซึ่งอยู่ในหรือใกล้เส้นทางเดินเรือหลัก
- การติดตั้งเครื่องหมายช่วยการเดินเรืออันใหม่ที่เป็นหลักหรือการเปลี่ยนครั้งสำคัญของเครื่องหมายที่มีอยู่แล้ว ซึ่งการติดตั้งหรือการเปลี่ยนนั้น จะทำให้เส้นทางเดินเรือผิดไปจากเดิม
- การปรากฏของเรือลากจูงที่เคลื่อนที่ช้า ในน่านน้ำที่มีการสัญจรหนาแน่น
- ทุ่นระเบิดที่ล่องลอยไปมา
- บริเวณพื้นที่ที่การค้นหาและกู้ภัย รวมทั้งการป้องกันมลภาวะกำลังปฏิบัติการอยู่
- ตามคำขอของศูนย์ประสานงานค้นหาและช่วยเหลือผู้ประสบภัยในทะเล (MRCC – Maritime Rescue Co-ordination Centre) การแจ้งข่าวเรือหรือเครื่องบินที่กำลังอยู่ในภาวะพิบัติในทะเลเปิด
- การปรากฏของสิ่งที่เพิ่งค้นพบใหม่ ได้แก่ หิน, หินโสโครก, ปะการัง และซากเรืออับปาง ซึ่งมีแนวโน้มว่าจะส่อให้เกิดอันตรายต่อเส้นทางเดินเรือ
- การเปลี่ยนแปลงเส้นทางเดินเรือจากที่กำหนดไว้อย่างไม่คาดคิด หรือการยกเลิกเส้นทางเดินเรือที่กำหนดไว้อย่างไม่คาดคิด
- กิจกรรมการวางสายเคเบิ้ล หรือท่อใต้น้ำ การลากจูงวัตถุที่จมน้ำที่มีขนาดใหญ่ เพื่อการค้นคว้าหรือการสำรวจทางธรณีฟิสิกส์ การทำงานของเครื่องมือที่จมน้ำได้ ซึ่งอาจอยู่ในความควบคุมของมนุษย์ หรือไม่มีมนุษย์ควบคุม หรือกิจกรรมใต้น้ำอื่นๆ ซึ่งอาจก่อให้เกิดอันตรายในบริเวณหรือใกล้บริเวณเส้นทางเดินเรือ
- การติดตั้งอุปกรณ์นอกชายฝั่งในบริเวณหรือใกล้บริเวณเส้นทางเดินเรือ
- การทำงานคลาดเคลื่อนที่มีความสำคัญของการบริการวิทยุเดินเรือ
- ข่าวสารที่เกี่ยวข้องกับปฏิบัติการพิเศษ ซึ่งอาจมีผลกระทบต่อความปลอดภัยในเส้นทางเดินเรือ บางครั้งกินบริเวณพื้นที่กว้างไกล เช่น การปฏิบัติการทางเรือ การยิงขีปนาวุธ ปฏิบัติการทางอากาศ การทดสอบนิวเคลียร์ เป็นต้น หากสามารถทราบถึงระดับอันตรายก็จะบอกในข่าวการเตือนภัยด้วย ส่วนใหญ่จะแจ้งให้ทราบล่วงหน้าอย่างน้อย 5 วันก่อนการทำการใดๆ
เครื่องรับข่าวประกาศชาวเรือ NAVTEX Receiver รุ่นใหม่ที่ไม่ใช้กระดาษบันทึก
หัวข้อข่าวมาตรฐานที่กำหนดใช้ในระบบ NAVTEX system มีดังนี้
- A – Navigational warnings
- B – Meteorological warnings
- C – Ice reports
- D – Search and rescue information
- E – Meteorological forecasts
- F – Pilot service messages
- G – Decca messages
- H – Loran messages
- I – Omega messages
- J – Satnav messages
- K – Other electronic navaid messages
- L – Additional navigational messages
- V – Special services
- W – Special services (possible other languages use)
- X – Special services
- Y- Special services
- Z – No message on hand (QRU)
โปรแกรม DroidNavtex เป็นการรับข่าวประกาศชาวเรือ Navtex สำหรับโทรศัพท์แบบ Android
เอกสารดาวน์โหลด
คลิกเพื่อดูเอกสารแก้ไขเพิ่มเติมข้อกำหนดของ Navtex manual จาก IMO ที่มีผลบังคับใช้ตั้งแต่เดือนมกราคม 2002 (แฟ้ม PDF)
LIST OF NAVAREA CO-ORDINATORS ประกาศโดย Sub-Committee on Radiocommunications and Search and Rescue (COMSAR), เมื่อเดือนมกราคม ค.ศ. 2003 (แฟ้ม PDF)