โดย ผู้จัดการออนไลน์ วันที่ 18 มิถุนายน 2551 08:36 น.
ภาพจำลองตำแหน่งของดาวเคราะห์ทั้ง 8 ดวงในระบบสุริยะ โดยมีดาวเคราะห์แคระอีก 2 ดวงที่จัดอยู่ในกลุ่ม “พลูตอยด์” ได้แก่ พลูโต และอีริส ซึ่งโคจรรอบดวงอาทิตย์เช่นกันและอยู่เลยดาวเนปจูนออกไปในแถบไคเปอร์ (ภาพจาก บีบีซีนิวส์)
เมื่อปี 2549 “พลูโต” ต้องช้ำใจเพราะถูกลดสถานภาพจากดาวเคราะห์ดวงที่ 9 ในระบบสุริยะให้เป็นแค่ดาวเคราะห์แคระ แต่ล่าสุดได้รางวัลปลอบใจให้เป็นต้นแบบของดาวเคราะห์แคระที่พบในแถบไคเปอร์ ดวงใดมีขนาดและวงโคจรใกล้เคียงกับพลูโตให้เรียก “พลูตอยด์”
ขณะนี้มีดาวเคราะห์แคระที่ถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มพลูตอยด์แล้ว 2 ดวง ได้แก่ พลูโต และอีริส (Eris) ที่มีขนาดใหญ่กว่าพลูโตเล็กน้อย และเป็นดาวเคราะห์แคระที่ใหญ่ที่สุดในตอนนี้ ซึ่งนักดาราศาสตร์ก็คาดหวังกันว่า ในอนาคตจะมีการค้นพบวัตถุประเภทพลูตอยด์เพิ่มมากขึ้นอีก ส่วนซีเรส (Ceres) นั้น ถึงแม้ว่าจะอยู่ในกลุ่มดาวเคราะห์แคระ เช่นเดียวกับพลูโตและอีริส แต่ไม่จัดว่าเป็นพลูตอยด์ เนื่องจากอยู่ในแถบดาวเคราะห์น้อย ระหว่างดาวอังคารและดาวพฤหัสบดี ไม่ได้อยู่ในแถบไคเปอร์เหมือนพลูตอยด์ทั้ง 2 ดวง
อย่างไรก็ดี วารสารนิวไซเอนติสต์รายงานอีกว่า ไมเคิล บราวน์ (Michael Brown) นักดาราศาสตร์จากสถาบันเทคโนโลยีแคลิฟอร์เนีย (California Institute of Technology) หรือคาลเทค ในเมืองพาซาเดนา มลรัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา ชี้แจงเพิ่มเติมว่า พลูตอยด์จะต้องมีความสว่างในระดับน้อยที่สุดเท่านั้น (minimum brightness) ซึ่งจะเป็นสิ่งที่แยกแยะพลูตอยด์ออกจากดาวเคราะห์แคระอีกหลายดวง ที่พบแล้วในแถบไคเปอร์ได้
“วัตถุในแถบไคเปอร์ที่มีขนาดใกล้เคียงกับพลูโตจะถูกจัดให้เป็นพลูตอยด์หรือไม่ ก็ขึ้นอยู่กับสิ่งที่ปกคลุมพื้นผิววัตถุนั้นด้วย ถ้าหากพลูโตถูกปกคลุมไปด้วยฝุ่นผง พลูก็อาจจะไม่ใช่พลูตอยด์ก็เป็นได้” บราวน์กล่าวกับนิวไซเอนติสต์
ทั้งนี้ ดาวพลูโตถูกค้นพบเมื่อปี 2473 โดยไคลด์ ทอมบอกจ์ (Clyde Tombaugh) และได้รับการพิจารณาให้เป็นดาวเคราะห์ดวงที่ 9 ในระบบสุริยะ ซึ่งเป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์มากที่สุด โดยตลอดหลายสิบปีที่ผ่านมาก็มีการถกเถียงกันในวงการดาราศาสตร์ ว่าดาวพลูโตเหมาะสมกับคุณสมบัติของดาวเคราะห์หรือไม่ จนกระทั่งเมื่อเดือน ส.ค.ปี 2549 สมาพันธ์ดาราศาสตร์สากลมีมติ ถอดดาวพลูโตออกจากการเป็นดาวเคราะห์ และจัดให้มีสถานภาพเป็นดาวเคราะห์แคระแทน เป็นผลให้ระบบสุริยะคงเหลือดาวเคราะห์ ที่เป็นบริวารของดวงอาทิตย์เพียง 8 ดวง.
